Historisch overzicht

Het woord cement is afgeleid van de Latijnse term "caementum", wat mortel of bindmiddel van metselwerk betekent.
Vandaag verwijst deze oorspronkelijke betekenis naar hydraulische bindmiddelen, d.w.z. bindmiddelen die verharden als ze in contact komen met water.

De Grieken waren de eerste bouwers die kalk maakten door het bakken van kalksteen. De Romeinen verbeterden dit bindmiddel door er vulkanische as en baksteenpoeder aan toe te voegen. Zo ontstond een hydraulisch bindmiddel, een tussenvorm van kalk en echt cement. Dankzij dit bindmiddel konden grote constructies worden gebouwd zoals arena's, baden, amfitheaters of aquaducten, waarvan sommige zelfs twintig eeuwen later nog perfect bewaard zijn gebleven.

In de 18de eeuw werd voor het eerst hydraulische kalk geproduceerd die erg dicht in de buurt komt van ons modern cement. Dit was vooral te danken aan de vooruitgang die werd geboekt in de bakprocédés. In 1759 produceerde de Engelsman John Smeaton een mortel die even hard was als steen, door hydraulische kalk te vermengen met vulkanische as. In 1817 ontdekte de Fransman Louis Vicat de chemische principes van cement en bepaalde hij de fabricatieregels voor hydraulisch cement. Hij wordt dan ook beschouwd als de vader van het moderne cement.

In 1824 nam de Engelsman Joseph Aspdin een patent op Portlandcement, een product van het branden van kalksteen en klei in steenkoolovens. De naam Portland dankt dit materiaal aan zijn grote gelijkenis qua kleur en hardheid met Portlandsteen (Zuid-Engeland). Portland is nog steeds een veelgebruikte naam in de cementindustrie.

De eerste cementfabriek in België dateert van 1872 (de heren Duffossez en Henry stichtten de eerste productiesite voor Portlandcement van het land in Cronfestu). Sinds het eind van de 19de eeuw wordt modern beton op basis van Portlandcement op grote schaal gebruikt in de bouwindustrie.

In de loop van de 20ste eeuw werd de cementproductie nog talloze malen verbeterd. Er werden met name speciale cementen geproduceerd, zonder echter te raken aan de fysisch-chemische eigenschappen en de fundamentele kenmerken van het Portlandcement.